Yeni İş Arama İzni Toplu Kullanılabilir

Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçinin iş sözleşmesinin feshinde işçiye tanınması gereken bildirim öneli, işçiyi, fesihten sonraki hayata hazırlamak için önemlidir. Bildirim süresi sonunda işten ayrılacağını bilen işçi, bu süre içinde bir başka iş arayarak başka işyerinde yeniden çalışabilmek için iş arayışında bulunabilecektir. Ancak bu süre içinde iş görme borcunu eksiksiz yerine getirmesi gereken işçinin, yeni iş aramasının güçlükleri de ortadadır. Bu nedenle yasa koyucu, bildirim süresi içinde işverence işçiye yeni iş araması için izin verilmesini öngören düzenlemeye gitmiştir.           \r\nYeni iş arama izni\r\n4857 Sayılı İş Kanunu 27. Maddesinde “Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan vermeye mecburdur. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere rastlamak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.    \r\nİşveren yeni iş arama iznini vermez veya eksik kullandırırsa o süreye ilişkin ücret işçiye ödenir.\r\nİşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder” şeklinde hüküm altına almıştır.\r\nİşveren veya İşçi Tarafından Fesih\r\nYeni iş arama izni, sözleşmenin işveren veya işçi tarafından feshedildiğine bakılmaksızın belirsiz süreli iş sözleşmelerinde bildirim süresi içinde kullanılmak üzere işçiye tanınmış bir haktır. Yani; ister işveren isterse işçi önel vererek feshetsin, işçiye günde 2 saat iş arama izni verilmesi gerekir.        \r\nBildirim süreleri;\r\nBelirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir.\r\nİş sözleşmeleri;          \r\na) İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra,          \r\nb) İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra, \r\nc) İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa\r\nyapılmasından başlayarak altı hafta sonra,   \r\nd) İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra,\r\nfeshedilmiş sayılır.     \r\nBu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir. (4857/17)\r\nİşverenin bu yükümünü azaltan ya da tamamen ortadan kaldıran sözleşme hükümleri geçersizdir. Ancak taraflarca 4857 sayılı İş Kanunun 17. maddesi hükmüne uygun olarak yukarıda belirtilen ihbar sürelerini sözleşme ile arttırabilecekleri gibi, günlük en az iki saat olan iş arama izin süresini de daha fazla olarak belirleyebilirler. Bu durumda iş arama izni, arttırılmış ihbar sürelerine göre kullandırılmalıdır. \r\nİşçi, iş arama iznini toplu olarak kullanmak isterse; bunu işten ayrılacağı günden evvelki günlere denk getirmek zorundadır.  Örneğin, İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi, 4 haftalık ihbar öneli kullanması gerekir. İşçi haftada bir günde hafta tatili yapıyorsa, işçinin dört haftalık süre içerisinde çalışması gereken gün sayısı 24 işgünüdür. İşçi günde iki saat olan iş arama izni için 24x2=48 saat iş arama iznini toplu olarak kullanacaktır. Günlük çalışma süresinin 7.5 saat olduğu dikkate alınırsa, 48 saat ( 6 gün 3 saatlik) iş arama izni ortaya çıkar. Buna göre işçi 6 gün toplu, 3 saatlik kısmı da saat olarak işten ayrılmadan önce iş saatleri içerisinde kullanacaktır.\r\nYeni iş arama izni, bildirim süresi tanınarak yapılan fesihlerde söz konusu olur. İşverence Kanunun 25. maddesine dayanarak yapılan fesihlerde ve 1475 sayılı eski iş kanununun yürürlükte olan Kıdem Tazminatını düzenleyen 14. Maddesi 5. Fıkrasına göre 15 yıl 3600 günle kendi isteği ile işten ayrılanlar için böyle bir yükümlülük olmadığı gibi, belirsiz süreli iş sözleşmesinin bildirim süresi tanınmaksızın derhal feshinde ya da bildirim sürelerine ait ücretin veya ihbar tazminatının peşin ödendiği hallerde de yeni iş arama izni verilmesi gerekmez.\r\nİş Arama İzninde Çalışma ve Ücret\r\n4857 sayılı İş Kanununun 27. maddesine göre, yeni iş arama izni vermeyen veya eksik kullandıran işveren, o süreye ait ücreti işçiye ödemekle yükümlüdür. Aynı maddenin 3. fıkrasında, işveren yeni iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırırsa, işçinin çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı ödemesi gerektiği kuralı getirilmiştir.           \r\nYeni iş arama izni, işçinin ihbar öneli içinde çalıştırıldığı günler için geçerli olur. İşçinin hafta tatili, bayram ve genel tatil izinlerini kullandığı günler için iş arama izni verme zorunluluğu bulunmamaktadır. Çalışılmayan günler için iş arama izni verilmesi gerekmediğine göre, iş arama izin ücretine de hak kazanılamaz. İşçiye iş arama izinlerinin toplu olarak kullandırılması gerektiğinde, çalışılan iş günleri için iki saatten az olmamak üzere hesaplama yapılır ve işçinin iş arama iznini kullanacağı süre belirlenir. (2009/9-593 E, 2010/20 K; Y 9. HD. 10.2.2009 tarih ve 2009/804 E, 2009/2102 K)