Kiralık İşçi, Kiralık “İstihdam”

Halk arasında “kiralık işçi” ya da “yedek işçi” olarak adlandırılan geçici işçi uygulaması 20.05. 2016 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlan 6715 Sayılı İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla yürürlüğe girdi.\r\n\r\n \r\n\r\n

Geçici İşçi Çalıştıracak Özel İstihdam Bürosu İzin Almak Zorunda

\r\n\r\n \r\n\r\nİş arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmesine ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına aracılık yapmak veya geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti yürütmek üzere Kurum tarafından izin verilen Özel istihdam bürolarına geçici iş ilişkisi kurulabilmeleri hakkı verilmiştir. Bunun için bazı şartlar aranmaktadır.\r\n\r\na- Başvuru tarihinden önceki iki yıl süresince kesintisiz faaliyet gösteren Kuruma kayıtlı özel istihdam bürosu olmak,\r\n\r\nb- Kurumca yapılacak inceleme sonucunda olumlu rapor düzenlenmiş olması,\r\n\r\nc- Geçici iş ilişkisi kurma yetkisi almak üzere Kuruma başvurulan tarihte brüt asgari ücret tutarının iki yüz katına denk gelen miktarda teminat verilmiş olması,\r\n\r\nd- Kurum alacağının bulunmaması,\r\n\r\ne- Özel istihdam bürosunun; vadesi geçmiş vergi borcunun bulunmaması, SGK’ ya prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması veya vergi dairesine ve SGK’ ya olan borcunun tecil edilmiş, taksitlendirilmiş veya yeniden yapılandırılmış olması ve bu tecil, taksitlendirme ve yapılandırmaların devam etmesi,\r\n\r\nf- Uygun bir işyerine sahip olması,\r\n\r\nhalinde Kurum tarafından geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verilebilir.\r\n\r\n \r\n\r\n

Geçici İş İlişkisinin Kurulması

\r\n\r\n \r\n\r\nAynı holding veya şirketler topluluğu içinde geçici iş ilişkisinin kurulabilmesinin tanımı yapılmıştır. Buna göre işverenin, devir sırasında yazılı rızasını almak suretiyle bir işçisini, aynı holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerine görevlendirme yapmak suretiyle, geçici olarak devrettiğinde geçici iş ilişkisi kurulmuş olur.\r\n\r\nGeçici iş ilişkisinin kurulması hükme bağlanırken, ilişkinin kurulmasında sözleşmenin yazılı rızaya bağlı olarak yapılması zorunluluğu getirilmiştir.\r\n\r\nAynı holding veya şirketler topluluğu içinde kurulan geçici iş ilişkisi, yazılı olarak altı ayı geçmemek üzere kurulabilir ve en fazla iki defa yenilenebilir, en fazla iki defa yenileme yapmak suretiyle onsekiz ayı geçemez.\r\n\r\n \r\n\r\n

Hangi Hallerde ve İşlerde Geçici İş İlişkisi Kurulabilir.

\r\n\r\n \r\n\r\nGeçici iş ilişkisi,\r\n\r\na- İş sözleşmesi devam eden işçinin hamilelik, askerlik, yıllık izin, hastalık gibi iş sözleşmesinin askıya alınması hallerinde iş görme edimini yerine getirememesi nedeniyle, işin devamının ve işverenin ihtiyacının karşılanması amacıyla bu hallerin devamı süresince;\r\n\r\nb- Mevsimlik tarım işlerinde süre sınırı aranmaksızın,\r\n\r\nc- Ev Hizmetlerinde (temizlik işleri, hasta, yaşlı ve çocuk bakım hizmetleri gibi) süre sınırı aranmaksızın;\r\n\r\nd- İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak kısa süreli belirli işlerin yapılması amacıyla gördürülen işlerde (yeni bir yazılım geliştirilmesi, teknik bakım, onarım gibi ihtiyaçların ortaya çıkması, belirli süreli proje işleri) en fazla dört ay süresince;\r\n\r\ne- İşyerinde iş güvenliği açısından ortaya çıkan acil işlerin yürütülmesi hallerinde (çalışanların güvenliği açısından gerekli olan tamir ve tadilat işleri) veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması halinde (sel, yangın ve benzeri doğal afet durumunda veya terör olayları sırasında işletmenin gerekli üretimi yetiştirebilmesi amacıyla) en fazla dört ay süresince;\r\n\r\nf- İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması hâlinde, (İhracat talebinin artması; iç piyasada öngörülemeyen talep artışı) en fazla dört ay süresince;\r\n\r\ng- Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları halinde (gerçekleşmesi önceden öngörülen, bayram öncesi şeker üretimi veya paketlemesi, seçim öncesi bayrak üretimi gibi iş hacminin artması durumlarında) en fazla dört ay\r\n\r\nsüresince yapılabilecektir.\r\n\r\n \r\n\r\n- Geçici işçi sağlama, dönemsellik arz eden iş artışları haricinde toplam sekiz ayı geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilir. Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için altı ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramayacağı hükme bağlanmıştır.\r\n\r\n- Ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işçi çıkarılan işyerlerinde sekiz ay süresince geçici iş ilişkisi kurulamaz.\r\n\r\n- Geçici işçi çalıştıran işveren, iş sözleşmesi feshedilen işçisini fesih tarihinden itibaren altı ay geçmeden geçici iş ilişkisi kapsamında çalıştıramaz. \r\n\r\n- Geçici işçi çalıştıran işveren, grev ve lokavtın uygulanması sırasında geçici iş ilişkisiyle işçi çalıştıramaz.\r\n\r\n- Geçici iş ilişkisi ile çalıştırılan işçi sayısı, işyerinde çalıştırılan işçi sayısının dörtte birini geçemez. Ancak, on ve daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde beş işçiye kadar geçici iş ilişkisi kurulabilir.\r\n\r\n- İşçi sayısının tespitinde, kısmi süreli iş sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli çalışmaya dönüştürülür.\r\n\r\n- Geçici iş ilişkisi sözleşmesi ile çalışan işçinin, işyerinde daimi çalışmaması nedeniyle söz konusu işçinin, geçici işçi çalıştıran işverenin engelli işçi çalıştırma kontenjanlarının hesaplanmasına dâhil edilmez\r\n\r\n- Geçici işçinin, geçici iş ilişkisi kurulan işverenin yanında iş görme edimini yerine getirirken özel istihdam bürosunun hizmet bedeline mahsup edilmek üzere avans ve borç alamayacağı düzenlenmiştir.\r\n\r\n- Özel İstihdam bürosu her ne ad altında olursa olsun iş arayandan menfaat temin edemeyeceği ve hizmet bedeli alamayacağı hüküm altına alınmıştır. Hizmet bedelini sadece aracılık yaptığı işverenden alabilecektir.\r\n\r\n \r\n\r\n

Geçici İş İlişkisi Kurulamayacak Yerler

\r\n\r\n \r\n\r\nKamu kurum ve kuruluşlarında ve yer altında maden çıkarılan işyerlerinde geçici iş ilişkisi kurulamaz.\r\n\r\nGeçici işçi çalıştıran işveren;\r\n\r\na- İşin gereği ve geçici işçi sağlama sözleşmesine uygun olarak geçici işçisine, özel istihdam bürosu ile yapılan sözleşmeye aykırı olamamak şartı ile talimat verme yetkisine sahiptir. \r\n\r\nb- İşyerindeki açık iş pozisyonlarını geçici işçisine bildirmek ve Türkiye İş Kurumu tarafından istenecek belgeleri belirlenen sürelerle saklamakla yükümlüdür.\r\n\r\nc- Geçici işçinin iş kazası ve meslek hastalığı hâllerini özel istihdam bürosuna ve o yerin yetkili kolluk kuvvetlerine derhal,  SGK’ya da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde bildirmekle yükümlüdür.\r\n\r\nd- Geçici işçileri çalıştıkları dönemlerde, işyerindeki sosyal hizmetlerden eşit muamele ilkesince yararlandırır. Geçici işçiler, çalışmadıkları dönemlerde ise özel istihdam bürosundaki eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden yararlandırılır.\r\n\r\ne- İşyerindeki geçici işçilerin istihdam durumuna ilişkin bilgileri varsa işyeri sendika temsilcisine bildirmekle yükümlüdür.\r\n\r\nf- İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimleri vermekle ve iş sağlığı ve güvenliği açısından gereken tedbirleri almakla, geçici işçi de bu eğitimlere katılmakla yükümlüdür.\r\n\r\n \r\n\r\n

Geçici İş İlişkisinde “İşveren” Özel İstihdam Bürosudur.

\r\n\r\n \r\n\r\nÖzel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi, geçici işçi ile iş sözleşmesi, geçici işçi çalıştıran işveren ile geçici işçi sağlama sözleşmesi yapmak suretiyle yazılı olarak kurulur. Suistimalleri engellemeye ve ihtilaf durumlarında tarafların ispat yükümlülüğünü yerine getirebilmelerini kolaylaştırmaya yönelik olarak sözleşmelerin yazılı yapılması şarttır.\r\n\r\nÖzel istihdam bürosu ile geçici işçi çalıştıran işveren arasında yapılacak geçici işçi sağlama sözleşmesinde; sözleşmenin başlangıç ve bitiş tarihi, işin niteliği, özel istihdam bürosunun hizmet bedeli, varsa geçici işçi çalıştıran işverenin ve özel istihdam bürosunun özel yükümlülükleri yer alır.\r\n\r\nGeçici işçinin, Türkiye İş Kurumundan veya bir başka özel istihdam bürosundan hizmet almasını ya da iş görme edimini yerine getirdikten sonra geçici işçi olarak çalıştığı işveren veya farklı bir işverenin işyerinde çalışmasını engelleyen hükümler konulamaz.\r\n\r\nGeçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde, işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş sözleşmesini feshedebileceği belirtilir. Bu süre üç ayı geçemez.\r\n\r\n \r\n\r\n

Ücretlerin Ödenmesi Yükümlülüğü

\r\n\r\n \r\n\r\nİşçinin ücretini ise özel istihdam; bürosu ödeyecektir.\r\n\r\n \r\n\r\nGeçici işçi çalıştıran işveren işyerinde bir ayın üzerinde çalışan geçici işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğini çalıştığı süre boyunca her ay kontrol etmekle, özel istihdam bürosu ise ücretin ödendiğini gösteren belgeleri aylık olarak geçici işçi çalıştıran işverene ibraz etmekle yükümlüdür.\r\n\r\n \r\n\r\nGeçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını ödemeyerek, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup etmek kaydıyla geçici işçilerin en çok üç aya kadar olan ücretlerini doğrudan işçilerin banka hesabına yatırır.\r\n\r\n \r\n\r\nSözleşmede belirtilen sürenin dolmasına rağmen geçici iş ilişkisinin devam etmesi hâlinde, geçici işçi çalıştıran işveren ile işçi arasında sözleşmenin sona erme tarihinden itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş sayılır. Bu durumda özel istihdam bürosu işçinin geçici iş ilişkisinden kaynaklanan ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden sözleşme süresiyle sınırlı olmak üzere sorumludur.\r\n\r\n \r\n\r\n

Geçici İş İlişkisinde Sigorta

\r\n\r\n \r\n\r\nGeçici iş ilişkisi ile çalıştırdığı işçisini, tüm sigorta kollarına tabi olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmekle yükümlüdür. Buna göre işçiye; iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık, analık, malullük, yaşlılık, ölüm sigortası, genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası hükümleri uygulanacaktır.\r\n\r\nÖzel istihdam bürosu, işçiye ilişkin işe giriş ve işten ayrılış bildirgesini, aylık prim ve hizmet belgesini, çalışılmadığına dair belge girişini yapmak, primlerini ödemek gibi 5510 sayılı Kanundan doğan yükümlülükleri yerine getirecektir.\r\n