5510 Sayılı Kanuna Göre Borçlanma Süreler

4 (a) Sigortalıların Doğumdan Sonra Geçen Süreleri\r\n5510 sayılı SSGSS Kanunun “Sigortalıların borçlanabileceği süreler” başlıklı 41. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince kadın sigortalıların ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten sonra iki defaya mahsus olmak üzere, her doğum için doğum tarihinden itibaren geçen en fazla iki yıllık süreleri, bu sürede adlarına prim ödenmemiş olması kaydıyla ve çocuklarının yaşaması şartıyla borçlandırılacaktır. Kadın sigortalı, doğumdan sonra iki yıldan daha az bir süreyi çalışmadan geçirmiş ise bu süreleri de borçlanabilecektir.\r\nAyrıca; sigortalı kadının doğum borçlanması yapabilmesi için doğumdan önce sigorta başlangıcının olması ve adına kısa ya da uzun vadeli sigorta kolları yönünden prim ödenmiş olması yeterli sayılacaktır. Doğum borçlanması talebinde bulunan kadının işlemleri Kurum hizmet kayıtlarından tespiti yapılarak sonuçlandırılacaktır.\r\nSigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra ilk doğumunu yapan ve iki yıllık süre dolmadan ve sigortalı olarak tekrar çalışmaya başlamadan ikinci doğumunu yapan kadın sigortalı, ilk doğumdan ikinci doğuma kadar geçen süre ile ikinci doğum için borçlanabileceği iki yıllık sürenin toplamı kadar geçen süreyi borçlanabilecektir.\r\nÜcretsiz Doğum Yada Analık İzni Sürelerinin Borçlanması\r\n4(a) kadın sigortalıların çeşitli iş kanunları (854, 4857, 5953 ve diğer iş kanunları) gereğince kullandıkları ücretsiz doğum ya da analık izin süreleri işyerinden alacakları belgeler, doğum öncesine ve sonrasına ilişkin almış oldukları raporlarla Kuruma başvurmaları halinde borçlandırılacaktır.\r\nEr Veya Erbaş Olarak Silah Altında Veya Yedek Subay Okulunda Geçen Süreler\r\n5510/41(b) “Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri” ile muvazzaf ve ihtiyat askerlikte er ve 1/1/1950 tarihinden sonra yedek subay okulunda öğrenci olarak geçen sürelerin borçlandırılmasına imkan sağlanmıştır.\r\nYedek subay okulunda öğrenci iken veya muvazzaf veya ihtiyat askerliğini er olarak yapmakta bulundukları sırada vazife malulü olmaları sebebiyle kendilerine vazife ve harp malullüğü aylığı bağlananların, öğrencilikte ve askerlikte geçen süreleri, Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine göre çalışmaları halinde borçlandırılacaktır.\r\nAskerliğini er olarak yapanların aksi bir durum bulunmadıkça, esarette geçen süreleri muvazzaf askerlik hizmetinden sayıldığından bu süreler de borçlandırılacaktır.\r\n1803 sayılı Af Kanununun 15. maddesinin (b) fıkrası uyarınca her derecedeki askeri okullarda diğer öğrenim kurumlarında Milli Savunma Bakanlığı adına ve hesabına öğrenim yapan askeri öğrencilerden, 7/2/1974 tarihine kadar gerek disiplinsizlik ve gerekse başka nedenlerle Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiği kesilenlerin (kendi isteği ile ayrılanlar hariç) okulda geçen süreleri askerliklerine sayıldığından, 18 yaşından sonra geçmiş olması şartıyla ve o tarihte emsallerinin tabi olduğu muvazzaf askerlik süresini geçmemek üzere okul süreleri borçlandırılacaklardır.\r\nAskerlik hizmetini er öğretmen olarak yapanların kıtada maaşsız olarak geçen süreleri borçlandırılacaktır.\r\nAskerlik görevini 1965-1967 yılları arasında er olarak yapanların 29/12/1967 tarihini geçmemek üzere, 1962-1964 yılları arasında er olarak yapanların ise 31/10/1964 tarihini aşmamak üzere Kıbrıs olayları nedeniyle uzayan askerlik süreleri herhangi bir araştırmaya gerek kalmaksızın borçlandırılacaktır.\r\nFiili askerlik hizmeti silah altına alınmakla başlayıp terhis tarihinde sona erdiğinden, Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi olanlardan askerlik yaparken söz konusu sigortalılıkları devam edenlerin askerlik süreleri borçlandırılmayacaktır.\r\nTürk vatandaşlığına alınanlardan vatandaşlığa alındıkları tarihte 22 yaşını doldurmuş olanlardan geldikleri ülkelerde yaptıkları askerlik sürelerini belgeleyenler belgede kayıtlı süreyi, belgede kayıtlı sürenin olmaması veya Türkiye’deki emsallerinin yaptığı askerlik süresinden fazla olması hallerinde emsalleri kadar borçlandırılacaklardır.\r\nDoktora Veya Tıpta Uzmanlık Öğreniminde Geçen Süreler\r\nSigortalıların sosyal güvenlik kanununa tabi olmaksızın yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya tıpta uzmanlık öğrenim süreleri talepleri halinde borçlandırılacaktır.\r\nYüksek lisans öğrenimlerini İngiltere’de yapmakta iken gösterdikleri başarılarından dolayı doktora öğrenimine transfer edilenlerin yüksek lisans öğreniminde geçen sürelerinin de doktora öğreniminden sayılması gerektiğinden, yüksek lisans ve doktora öğrenim süreleri birlikte borçlandırılacaktır.\r\nAvukatlık Stajında Geçen Süreler\r\n1136 sayılı Avukatlık Kanunu gereğince avukatlar, sigortalı olmaksızın ilk altı ay mahkemelerde, kalan altı ay da avukat yanında olmak üzere toplam 1 yıllık staj sürelerini gösteren onaylı baro belgesi ve borçlanma talep dilekçesi ile Kuruma başvurmaları halinde bu süreleri borçlanabileceklerdir.\r\nBorçlanma yapılabilmesi için staj süresinin tamamlanması gerekmektedir.\r\nBorçlandırılacak olan süre hiç bir şekilde bir yıllık süreyi geçemeyeceğinden, bu sürenin tespiti staj bitim tarihinden geriye doğru gidilmek suretiyle yapılacaktır.\r\nTutuklulukta Veya Gözaltında Geçen Süreler\r\nSigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen prim ödenmemiş süreleri borçlandırılacaktır. Mahkûmiyetle sonuçlanmış olan tutukluluk veya gözaltı süreleri ise borçlandırılmayacaktır.\r\nGrev ve Lokavtta Geçen Süreler\r\nSigortalıların grev ya da lokavtta geçen sürelerinde, malullük yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmediğinden iş akitlerinin askıda kaldığı bu süreler Kanuna göre gün sayısı olarak değerlendirilmemektedir. 5510/41.(g) bendi ile sigortalılar grev/lokavtta geçen sürelerini de borçlanabileceklerdir.\r\nHekimlerin Fahri Asistanlıkta Geçen Süreleri\r\n5510/41. (h) bendi ile hekimlere, fahri asistanlıkta geçen sürelerini borçlanma imkânı sağlanmıştır.\r\nSeçim Kanunları Gereğince Görevlerinden İstifa Edenlerin Açıkta Geçirdikleri Süreler\r\n5510/41. (ı) bendi uyarınca Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden aybaşına kadar açıkta geçirdikleri süreleri,  borçlandırılacaktır.\r\n4857 Sayılı Kanuna Göre Kısmi Süreli İş Sözleşmesi İle Çalışanların Borçlanmaları\r\n5510/41. (i) bendi ile 25/2/2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik kalan sürelerini borçlanmalarına imkan sağlanmıştır. Bu borçlanmalar Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.\r\n4857 sayılı Kanunun 13. maddesinde kısmi iş sözleşmesi; işçinin normal haftalık çalışma süresinin tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi olarak tanımlanmıştır. Buna göre, 25/2/2011 tarihinden itibaren kamu ve özel sektörde çalışanlar ile ev hizmetlerinde 30 günden az çalışanlardan aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirilen eksik gün nedeni (06) (Kısmi istihdam) ve (17) (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) olan sigortalılar ay içinde zorunlu sigortalılık dışındaki sürelerini borçlanabileceklerdir.\r\nAy içinde 30 günden az çalışmış oldukları halde eksik gün nedeni (12) (Birden fazla) ve (13) (Diğer) olarak işaretlenenlerin işverenlerce Kuruma her ay bildirilen “Eksik Gün Bildirim Formu” ekinde verilen eksik gün nedenleri incelenecek, eksik gün nedeninin (06) (Kısmi istihdam) ve (17) (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) olduğunun tespit edilmesi halinde bu süreler de borçlandırılacaktır.\r\n 5510/41. (i) bendi gereğince “4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri,” için borçlanma yapacakların borçlanmaya ilişkin prim tutarı 1/1/2012 tarihine kadar sigortalının veya hak sahiplerinin talepte bulundukları tarihte prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında olmak üzere kendilerince belirlenen günlük kazancın % 32’si oranında hesaplanacaktır.\r\nAncak, ay içerisinde eksik kalan sürelerini 5510/60 (g) ye göre genel sağlık sigortası primi ödemek suretiyle 30 güne tamamlayanların bu sürelerde yapacakları borçlanmalarda borçlanma tutarı % 20 oranı üzerinden hesaplanacaktır.\r\nBu durumda (i) bendi kapsamında borçlanma yapacakların; genel sağlık sigortası primi ödenmemiş süreler için borçlanma tutarı (Borç Tutarı = Belirlenen Günlük Kazanç x Borçlanılacak Gün Sayısı x % 32), genel sağlık sigortası primi ödenmiş süreler için borçlanma tutarı ise (Borç Tutarı = Belirlenen Günlük Kazanç x Borçlanılacak Gün Sayısı x % 20) formülüne göre hesaplanacaktır.\r\n4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerinin borçlandırılmasında sigortalılar ay içinde 30 günden az çalıştıkları süreleri 30 güne tamamlayarak borçlanma yapacaklarından, 28, 29 ve 31 gün çeken aylardaki borçlanılacak süreler 30 güne tamamlanarak borçlanma süresi belirlenecektir.\r\n1416 Sayılı Kanuna Uyarınca Yurtdışında Geçen Öğrenim Sürelerinin Borçlandırılması\r\n5510/41. (j) bendi ile Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların yurt dışında resmi öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmının borçlandırılmasına imkan sağlanmıştır.\r\n5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu Hükümlerine Tabi Sigortalılardan 2008 Yılı Ekim Ayı Başından Önce 506 Sayılı SSK Kanuna Tabi Çalışmaları Bulunanların Borçlanma İşlemleri\r\n5510 Sayılı Kanunun geçici 4. maddesi uyarınca haklarında 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanun hükümleri uygulanan 4.(c) sigortalılardan 4(a) kapsamında geçen çalışmaları sırasında 41. maddenin birinci fıkrasının;\r\n(a)               Bendi “Verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri”, \r\n(f)  bendi “Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan\r\ndolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri”,       \r\n(g) bendi “Grev ve lokavtta geçen süreleri”\r\nborçlanabileceklerdir.\r\n \r\nBorçlanılacak sürelerine ait prim tutarı 5510/41. maddesine göre sigortalıların veya hak sahiplerinin talepte bulundukları tarihte prime esas Günlük kazanç alt ve üst sınırlar arasında olmak üzere kendilerince belirlenen günlük kazancın % 32’si oranında hesaplanacaktır.\r\n \r\nMehmet Fatih GELERİ\r\nİş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı\r\n \r\n